58 ilde toplam 289 darbe davası açıldı. Mahkemelerce yapılan ayırmalar ile İstinaf ve Yargıtay aşamalarındaki kısmi bozma kararları sonrasında dava sayısı 300'ü aştı. Davalardan 57'si Ankara, 56'sı İstanbul'da açıldı, 176 davanın yargılaması da 56 ilde yapıldı. 289 davadan 288'i karara bağlandı.
Çanakkale 5. Alay Komutanlığı davasında ise yargılama sürüyor. 3 bini müebbet ve ağırlaştırılmış müebbet olmak üzere 4 bin 890 darbeci hapis cezalarına mahkum edildi. Bunlardan bin 634'ü ağırlaştırılmış müebbet, bin 366'sı müebbet hapis cezası aldı. Bin 890 sanık da değişen oranlarda hapis cezalarına çarptırıldı.
İlk derece mahkemelerinde verilen kararların ardından dava dosyaları temyiz incelemesi için Yargıtay'a gitti. 83 davanın kararı kesinleşirken, 131 kararla ilgili Yargıtay'daki temyiz incelemesi sürüyor. Firari sanıkların dosyaları ise yakalandıklarında yargılama yapılmak üzere ayrıldı. Mahkeme kayıtlarında baş firari olarak darbeci örgütün elebaşı Fetullah Gülen yer aldı. Gülen hakkında ABD makamlarına iade talepnameleri gönderildi.
ELEBAŞININ İADE DOSYALARI
Türk mahkemeleri, askeri darbe teşebbüsü başta olmak üzere 27 suçtan Gülen'in iadesini istedi. Yargılama sürecinde, elebaşları ABD'de yaşayan Fetullahçı Terör Örgütü'nün, sivil imamları aracılığıyla TSK'ya yerleştirdikleri askerlere darbe yaptırması, somut delillerle ortaya çıktı.
Şimdiye kadar çıkan kararlarda, darbeye katılan sanıklara "Türkiye Cumhuriyeti'nin öngördüğü anayasal düzeni cebir ve şiddet kullanarak ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan birer kez ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet hapis cezaları verilirken, her bir şehit için de ayrı ayrı ağırlaştırılmış müebbet veya müebbet hapis cezaları verildi. Anayasayı ihlale yardım, öldürmeye teşebbüs, yaralama, alıkoyma, haberleşmenin engellenmesi, mala zarar verme, yağma gibi onlarca suçtan da ayrıca binlerce yıla varan hapis cezalarına hükmedildi.
EN AĞIR CEZA KARARGAHTAKİ HAİNLERE
Darbe davaları içerisinde en önemli iki ana dava Ankara'da görülen Akıncı Üssü davası ve Genelkurmay çatı davasıydı. Genelkurmay Karargahındaki eylemlere ilişkin çatı davada, 224 sanıktan 133'ü ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarına mahkum edildi. Sanıklardan 16'sı müebbet, 5'i de 12,5 ile 15 yıl arasında hapse çarptırıldı.
Dönemin Yüksek Askeri Şura (YAŞ) üyesi ve öncesinde Hava Kuvvetleri Komutanı olan eski orgeneral Akın Öztürk, eski tümgeneraller Kubilay Selçuk, Mehmet Dişli, eski tuğgeneraller Hakan Evrim, Ali Osman Gürcan, Erhan Caha, Mehmet Partigöç, eski tuğamiraller Ömer Faruk Harmancık ve Sinan Sürer'in aralarında bulunduğu 17 sanık, 141'er kez ağırlaştırılmış müebbete mahkum edildi. İstinaf mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararını hukuku uygun buldu. Davanın Yargıtay'daki temyiz incelemesi sürüyor.
Akıncı Üssü ise darbenin yönetildiği üs olması nedeniyle önemliydi. FETÖ'nün sivil imamları burada yakalandı. İlk derece yargılaması sonunda örgütün sözde sivil imamları Kemal Batmaz, Hakan Çiçek, Harun Biniş, Nurettin Oruç ve çok sayıda üst rütbeli subay "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs", "Cumhurbaşkanı'na suikast" ve "kasten öldürme" suçlarından 79'ar kez ağırlaştırılmış müebbet hapse çarptırıldı. Bu davanın istinaf incelemesi devam ediyor.
SUİKASTÇILAR
15 Temmuz darbe girişimine ilişkin diğer davalardan bazıları şöyle: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a suikast girişimi davası: Muğla'da görüldü. Sanıklardan 31'ine 4'er, 3'üne birer kez ağırlaştırılmış müebbet; birine 4, birine 3, 4'üne birer müebbet hapis cezaları verildi. Bir sanık 18 yıl, bir sanık 15 yıl hapis cezası aldı.
Gölbaşı'ndaki Özel Kuvvetler Komutanlığı'nı (ÖKK) ele geçirmeye kalkışan 68 darbeciden 23'üne ağırlaştırılmış müebbet, 3'üne müebbet hapis cezası verildi. ÖKK'yi ele geçirmek isteyen darbeci general Semih Terzi'yi vurup, darbe teşebbüsünün seyrini değiştiren Astsubay Ömer Halisdemir'in şehit edilmesi: 18 darbecinin tamamına "nitelikli kasten adam öldürme" ve "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçlarından 2'şer kez ağırlaştırılmış müebbet, 13'üne müebbet.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'ndaki (DKK) eylemlere ilişkin dava: 73 sanıktan eski DKK Harekat Başkan Vekili tuğamiral İrfan Arabacı ile eski İstihbarat Daire Başkanı tuğamiral Murat Şirzai'nin aralarında bulunduğu 47 sanığa ağırlaştırılmış müebbet, 18 sanığa müebbet.
DARBENİN İSTANBUL AYAĞI
Yurtta Sulh Konseyi'nin İstanbul yapılanmasına ilişkin İstanbul'daki ana darbe davası: 12 subaya anayasayı ihlalden ağırlaştırılmış müebbet, bu sanıklardan 5'ine ayrıca İstanbul'da 87 kişinin ölümünden sorumlu oldukları gerekçesiyle 87'şer kez ağırlaştırılmış müebbet.
Şehitler Köprüsü davası: 143 sanıktan 72'sine anayasayı ihlalden ağırlaştırılmış müebbet. Sanıklara ayrıca Erol Olçok ve oğlu Abdullah Tayyip Olçok'un aralarında bulunduğu 34 şehidi öldürmekten de ağırlaştırılmış müebbet. Darbe teşebbüsüne yardımdan 22 sanığa 17 yıl 7'şer ay, 5 sanığa 15'er yıl hapis. Gaziler için de ayrıca "kasten öldürmeye teşebbüs" suçundan onlarca yıla kadar hapis cezaları verildi.
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nü kapatan rütbeli askerler: 13'üne ağırlaştırılmış müebbet, 2'sine müebbet.
2'NCİ VE 3'ÜNCÜ ORDU'DAKİ DARBECİLER
2. Ordu Komutanlığının merkezi olan Malatya'da 14 sanığa ağırlaştırılmış müebbet, 2 kişiye müebbet. Dönemin 2. Ordu Komutanı Adem Huduti'ye darbe teşebbüsüne yardımdan 15 yıl hapis.
Erzincan'da 3. Ordu Harekat Kurmay Başkanı ve İl Jandarma Komutanı ile FETÖ'nün mahrem imamının aralarında bulunduğu 22 sanıktan 3'üne ağırlaştırılmış müebbet, 15'ine müebbet.
İzmir'de, dönemin Hava Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanı Korgeneral Hasan Hüseyin Demiraslan'ın aralarında bulunduğu 280 sanıktan 104'üne ağırlaştırılmış müebbet verildi.
FATİH ULAŞ