Anayasa Mahkemesi (AYM) çok konuşulacak bir karara imza attı. Danıştay 5. Dairesi, Olağanüstü Hâl Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmündeki Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanunun “İade Hükümleri” başlığını taşıyan 2. Maddesinde yer alan, “Bu kişiler, kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamaz” hükmünün iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Başvuruyu değerlendiren Yüksek Mahkeme, Kanun Hükmünde Kararname’yle (KHK) ihraç edilip görevine iade edilen kamu görevlilerine tazminat verilmeyeceğine ilişkin hükmü oy birliğiyle iptal etti. Kararın gerekçesinde, bu durumdaki kişilerin, ‘kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı, herhangi bir tazminat talebinde bulunamayacağı’ kuralını Anayasa’nın ‘Temel Hak Ve Hürriyetlerin Korunması’ başlıklı 40’ıncı maddesine aykırı bulunduğu belirtildi.
‘ÖRGÜT BAĞLANTISI YOK’
Olağanüstü hâl tedbirleri kapsamında terör örgütlerine veya devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı bulunduğu değerlendirilen kişilerin liste usulüyle kamu görevinden çıkarıldıklarının belirtildiği gerekçede, göreve iade edilenlerin herhangi bir örgüt ya da yapıya aidiyeti veya irtibatının belirlenemediğinin ve hukuka aykırı olarak kamu görevinden çıkarıldıklarının idare tarafından tespit edildiği anlamına geldiği ifade edildi. İptal gerekçesinde, “Kural kapsamında, göreve iade edilenlerin kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamayacaklarının öngörülmesi, devletin kişinin maddi ve manevi varlığına yönelik müdahalelere karşı etkili giderim mekanizması sağlama yükümlülüğüyle bağdaşmamaktadır” denildi. Danıştay’ın başvurusu üzerine gerçekleşen iptalin gerekçesinde ayrıca, kişilerin tedbir işleminin haksız uygulanmasından dolayı uğrayabilecekleri maddi ve manevi zararları giderme fırsatının ortadan kaldırıldığı da savunuldu.
18 BİN KİŞİYE GÖREVE İADE KARARI
OHAL İnceleme Komisyonu, 2023’te yaptığı değerlendirmede, komisyona 31 Aralık 2022 itibarıyla 127 bin 292 başvuru yapıldığını açıklamıştı. Bunlardan 109 bin 332’si (yüzde 86’sı) ret ile sonuçlanırken 17 bin 960’u (yüzde 14’ü) kabul edildi.